คลองมอญ
องค์ บรรจุน
คลองมอญ อยู่ในระหว่างเขตบางกอกน้อย และเขตบางกอกใหญ่ ปลายคลองแยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก ที่บริเวณข้างราชนาวิกสภา ผ่านคลองบ้านขมิ้นซึ่งเป็นคูเมืองเดิม ตั้งแต่ครั้งกรุงธนบุรีเป็นราชธานี ไปออกยังคลองบางขุนศรี หรือคลองชักพระ ซึ่งเป็นลำแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม ต่อจากนั้นจนถึงวัดเกาะ บางครั้งเรียกว่า คลองมอญ ตามเดิม หรือบางแห่งก็เรียกว่า คลองบางเสาธง หรือบางทีก็ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของคลองบางน้อย จากบริเวณวัดเกาะ คลองจะแยกออกเป็น 2 สาย สายบนเรียกว่า "คลองบางน้อย" สายล่างเรียกว่า "คลองบางเชือกหนัง" คลองมอญมีความยาวประมาณ 3 กิโลเมตร วัดสำคัญริมฝั่งคลองมีด้วยกันหลายวัด ได้แก่ วัดเครือวัลย์ วัดนาคกลาง วัดพระยาทำ วัดครุฑ วัดโพธิ์เรียง วัดบางเสาธง วัดปากน้ำฝั่งใต้ วัดเกาะ เป็นต้น
ประวัติ ตามประวัติกล่าวว่า "คลองมอญ" นี้มีนามสัมพันธ์กับเม้ยทอ หรือท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) ในสมัยกรุงธนบุรี เพื่อให้ทราบความเป็นมาชัดเจนยิ่งขึ้นจึงขอกล่าวถึงประวัติท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) ไว้พอสังเขป ดังนี้
นางเม้ยทอ (แปลว่านางทอง) เป็นบุตรีคนหนึ่งของสมิงนรเดชะ ผู้เป็นนายทหารมอญ ที่เข้ามายังกรุงศรีอยุธยา คราวที่บ้านเมืองมอญเสียแก่พม่า นางเม้ยทอ เป็นผู้มีรูปโฉมงดงาม ผิวพรรณดี บิดาจึงถวายตัวทำราชการฝ่ายใน ได้เป็นจอมจอมอยู่งานพระสนมโท ในกรมพระราชวังบวร ฯ แผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวสุริยาศน์อมรินทร์ กษัตริย์องค์สุดท้ายกรุงศรีอยุธยา เมื่อกรุงศรีอยุธยาแตก นางเม้ยทอหนีออกมาจากกรุงได้ ไปพักอยู่ที่แขวงเมืองนครราชสีมา ต่อมาทราบข่าวว่า พระเจ้าตากสินรวบรวมผู้คนคิดกู้บ้านกู้เมือง นางเม้ยทอและบรรดาญาติ ๆ จึงได้เข้าถวายตัวกับพระเจ้าตากสิน ที่กรุงธนบุรี เพราะความที่สนิทสนมคุ้นเคยกันมาก่อน ตั้งแต่สมัยยังเล็ก พระเจ้าตากสินโปรด ฯ ให้รับราชการฝ่ายใน ดังเคยปฏิบัติมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา เพราะเป็นผู้รู้ขนบธรรมเนียมดีผู้หนึ่ง แต่ขณะนั้น นางเม้ยทอก็เป็นผู้ใหญ่สูงวัยมากแล้ว ครั้นจะตั้งเป็นสนมก็ไม่เหมาะด้วยประการทั้งปวง ประกอบกับขณะนั้น เจ้านายฝ่ายในกระจัดกระจายล้มตายลงมาก เมื่อคราวเสียกรุง นางเม้ยทอ หรือท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ)จึงได้รับความไว้วางใจ พระเจ้าตากสินทรงแต่งตั้งให้เป็นท้าวทรงกันดาร อธิบดีพระคลังฝ่ายใน และเป็นใหญ่ในบรรดาฝ่ายในทั้งหมด ซึ่งชาววังนิยมเรียกท่านว่า “ท้าวทรงกันดารทองมอญ”
ท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) ผู้นี้ ไม่มีทายาทสืบตระกูล เพราะนางไม่คิดมีสามีใหม่ นอกจากกรมพระราชวังบวร ฯ ดังกล่าวมาแล้วเท่านั้น
บ้านของท่านท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) นั้นอยู่ระหว่างเขตบางกอกน้อย และเขตบางกอกใหญ่ ปลายคลองแยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก ที่บริเวณข้างราชนาวิกสภา ผ่านคลองบ้านขมิ้น ซึ่งเป็นคูเมืองเดิม ตั้งแต่ครั้งกรุงธนบุรีเป็นราชธานี ไปออกยังคลองบางขุนศรี หรือคลองชักพระ ซึ่งเป็นลำแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม จนถึงวัดเกาะ ซึ่งเป็นนิวาสสถานเดิม ที่พระเจ้าตากสินพระราชทานให้ นอกจากท่านท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) แล้ว ยังมีบ้านเรือนบรรดาญาติ ๆ ข้าทาสบริวารจำนวนมากอยู่กันอย่างหนาแน่น ผู้คนในสมัยนั้น จึงนิยมเรียกคลองย่านนั้นว่า “คลองมอญ” และยังคงเรียกติดปากมาจนทุกวันนี้
นางเม้ยทอ (แปลว่านางทอง) เป็นบุตรีคนหนึ่งของสมิงนรเดชะ ผู้เป็นนายทหารมอญ ที่เข้ามายังกรุงศรีอยุธยา คราวที่บ้านเมืองมอญเสียแก่พม่า นางเม้ยทอ เป็นผู้มีรูปโฉมงดงาม ผิวพรรณดี บิดาจึงถวายตัวทำราชการฝ่ายใน ได้เป็นจอมจอมอยู่งานพระสนมโท ในกรมพระราชวังบวร ฯ แผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวสุริยาศน์อมรินทร์ กษัตริย์องค์สุดท้ายกรุงศรีอยุธยา เมื่อกรุงศรีอยุธยาแตก นางเม้ยทอหนีออกมาจากกรุงได้ ไปพักอยู่ที่แขวงเมืองนครราชสีมา ต่อมาทราบข่าวว่า พระเจ้าตากสินรวบรวมผู้คนคิดกู้บ้านกู้เมือง นางเม้ยทอและบรรดาญาติ ๆ จึงได้เข้าถวายตัวกับพระเจ้าตากสิน ที่กรุงธนบุรี เพราะความที่สนิทสนมคุ้นเคยกันมาก่อน ตั้งแต่สมัยยังเล็ก พระเจ้าตากสินโปรด ฯ ให้รับราชการฝ่ายใน ดังเคยปฏิบัติมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา เพราะเป็นผู้รู้ขนบธรรมเนียมดีผู้หนึ่ง แต่ขณะนั้น นางเม้ยทอก็เป็นผู้ใหญ่สูงวัยมากแล้ว ครั้นจะตั้งเป็นสนมก็ไม่เหมาะด้วยประการทั้งปวง ประกอบกับขณะนั้น เจ้านายฝ่ายในกระจัดกระจายล้มตายลงมาก เมื่อคราวเสียกรุง นางเม้ยทอ หรือท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ)จึงได้รับความไว้วางใจ พระเจ้าตากสินทรงแต่งตั้งให้เป็นท้าวทรงกันดาร อธิบดีพระคลังฝ่ายใน และเป็นใหญ่ในบรรดาฝ่ายในทั้งหมด ซึ่งชาววังนิยมเรียกท่านว่า “ท้าวทรงกันดารทองมอญ”
ท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) ผู้นี้ ไม่มีทายาทสืบตระกูล เพราะนางไม่คิดมีสามีใหม่ นอกจากกรมพระราชวังบวร ฯ ดังกล่าวมาแล้วเท่านั้น
บ้านของท่านท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) นั้นอยู่ระหว่างเขตบางกอกน้อย และเขตบางกอกใหญ่ ปลายคลองแยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก ที่บริเวณข้างราชนาวิกสภา ผ่านคลองบ้านขมิ้น ซึ่งเป็นคูเมืองเดิม ตั้งแต่ครั้งกรุงธนบุรีเป็นราชธานี ไปออกยังคลองบางขุนศรี หรือคลองชักพระ ซึ่งเป็นลำแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม จนถึงวัดเกาะ ซึ่งเป็นนิวาสสถานเดิม ที่พระเจ้าตากสินพระราชทานให้ นอกจากท่านท้าวทรงกันดาร (ทองมอญ) แล้ว ยังมีบ้านเรือนบรรดาญาติ ๆ ข้าทาสบริวารจำนวนมากอยู่กันอย่างหนาแน่น ผู้คนในสมัยนั้น จึงนิยมเรียกคลองย่านนั้นว่า “คลองมอญ” และยังคงเรียกติดปากมาจนทุกวันนี้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น